Het rijk der ongeschreven regels

Studentenkamers zijn niet altijd geaccommodeerd zoals het hoort. Studenten zijn dan ook niet de meest kritische huurders. “Bezet” galmt het door de ijskoude gang, maar op hetzelfde moment zwaait iemand de toiletdeur open. Te laat. Hadden we maar een slot op onze deur. Kloppen, wachten op antwoord en dan handelen afhankelijk van dat antwoord aan de andere kant van de deur. Dat is de normale gang van zaken. Maar wat is normaal? Welke norm schrijft ons dit procedé bij het toiletbezoek voor?

Ongeschreven regels! Ongeschreven regels zijn de bakermat van ons sociaal bestaan. We omschrijven ons land maar al te graag als een ‘rechtsstaat’, een ‘democratie’ en uiteraard het mooie ‘constitutionele parlementaire monarchie’. Een voor een concepten die een vorm van wetten impliceren, wetten die wij als onderdanen van de drie gescheiden machten naleven met als doel niet gestraft te worden.

Maar de ware samenleving is te herkennen aan het wederzijdse respect dat we elkaar gunnen in de vorm van de ongeschreven regels. Er zijn er honderden, die we elke dag toepassen, en waar we elke dag zelf de begunstigden van zijn. Het rijk der ongeschreven regels is als zuurstof in de lucht, vanzelfsprekend. Af en toe treedt er echter een boosdoener op die ons eraan herinnert dat niet alles vanzelfsprekend is, het metaforische fijn stof van de samenleving zeg maar.
“Sorry” zeggen wanneer je per ongeluk tegen iemand aan loopt, een stap opzij zetten wanneer een jonge moeder met kinderwagen moet passeren, “dank u” zeggen in de winkel, een gevallen boodschappentas van een oude dame oprapen (en teruggeven!), darmen onder controle houden in het bijzijn van anderen. Het zijn acties die geen plaats hebben in ons wetboek en die niet bestraft worden als je het nalaat ze uit te voeren. Maar we doen het.

Noem het ‘medemenselijkheid’, ‘sociaal gedrag’, noem het ’normaal’. Ik noem het ‘ongeschreven regels’, fundamenten uit gewapend beton van de fragiele maatschappij waar vriendelijkheid soms ver te zoeken is.
Met dit alles in gedachten zou ik toch nog steeds een slot op die toiletdeur willen plaatsen, tegen het fijn stof.